นักถ่ายภาพที่ชอบการถ่ายภาพแนวธรรมชาติและท่องเที่ยวโดยทั่วไป คงจะรู้และเข้าใจตลอดถึงทำใจยอมรับได้ว่า ไม่ใช่ทุกครั้งไม่ใช่ทุกทริปไม่ใช่ทุกสถานที่ ที่เราจะมีโอกาสได้ภาพสวยถูกใจหรือตรงตามความต้องการ หรือว่าดูดีเหมือนกับภาพที่เคยเห็นคนอื่นๆ เขาถ่ายกันตั้งแต่ขั้นตอนการถ่ายภาพณสถานที่จริง มีปัจจัยมากมายเข้ามาเกี่ยวข้องในการที่จะได้ภาพสวยหรือไม่สวยสำหรับการออกไปถ่ายภาพแต่ละครั้ง เช่นสภาพอากาศโดยรวมอาจจะแย่มาก ไม่เอื้ออำนวยให้ถ่ายภาพในรูปแบบที่ต้องการได้
นักถ่ายภาพแต่ละช่วงอายุ แต่ละประสบการณ์ แต่ละฐานะ มีประสบการณ์ในการถ่ายภาพไม่เหมือนกัน ช่วงที่ผมเริ่มต้นสนใจการถ่ายภาพใหม่ๆ สมัยยังเป็นวัยรุ่นตอนต้น (นานมากแล้วครับ) ซึ่งขณะนั้นการถ่ายภาพยังใช้กันเฉพาะฟิล์มสไลด์กับฟิล์มเนกาตีฟเป็นหลัก คอมพิวเตอร์ยังเป็นสิ่งมหัศจรรย์ที่ไกลเกินเอื้อมสำหรับคนทั่วไป และโปรแกรมตกแต่งภาพเท่าที่ผมทราบก็เป็นสิ่งที่เข้าใจว่ายังไม่เกิดขึ้นในโลกในขณะนั้น สำหรับนักถ่ายภาพมือใหม่เช่นผม (และนักถ่ายภาพทั่วไปอีกเกือบร้อยละร้อย) การถ่ายภาพนั้น ทุกสิ่งทุกอย่างจะดีจะเสียก็ต้องยึดหลัก "จบในกล้อง"
ในฐานะคนถ่ายภาพแนวท่องเที่ยว ที่ไม่ได้เป็นนักถ่ายภาพแบบยึดเป็นอาชีพ สถานที่ถ่ายภาพของผมโดยปกติ ก็เป็นสถานที่ท่องเที่ยวมาตรฐานที่ประชนทั่วไปนิยมท่องเที่ยวกัน ไม่ใช่สถานที่พิเศษที่ต้องดั้นด้นไปถ่ายเพื่อหาความแปลกแตกต่างแบบสุดๆ หลีกหนีความซ้ำซากจำเจแบบไปบุกเบิกกันใหม่ เหมือนที่บรรดาเหล่ามืออาชีพจริงๆ เขาทำกัน นานๆ ครั้งจึงจะมีทริปพิเศษสักหน ด้วยความที่มักจะได้ถ่ายภาพสถานที่ที่คนอื่นเขาถ่ายกันแล้วเยอะแยะมากมาย บ่อยครั้งที่ต้องถ่ายภาพสิ่งที่เรียกว่า มุมมหาชน อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ เพื่อไม่ให้ดูเหมือนๆ กับภาพของคนอื่นๆ อีกมากมายเกินไป หลายๆ ครั้งผมจึงต้องพยายามหาวิธีถ่ายภาพให้สถานที่พื้นๆ เหล่านั้น ดูแตกต่างจากที่เห็นกันจนชินตาอยู่แล้ว และหนึ่งในเทคนิคที่ผมชอบใช้เพื่อให้ภาพดูมีความแตกต่างที่ว่านั้นก็คือ เทคนิค Long Speed Shutter นั่นเองครับ
อ่านเพิ่มเติม: Long Shutter Speed Exposure ช้าแต่ชัวร์ สไตล์คนถ่าย Stock
ภาพถ่ายหนึ่งภาพ ไม่ว่าจะเป็นภาพที่สวยหรือไม่สวย น่าสนใจหรือไม่น่าสนใจ ล้วนแต่มีรายละเอียดต่างๆ มากมายมาประกอบรวมกันเข้า ทั้งที่มองเห็นอยู่ในตัวภาพและแนวคิดเบื้องหลังที่เกิดภาพนั้นขึ้นมา โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ภาพที่สวยงามดูน่าสนใจ ก็จะยิ่งมีรายละเอียดที่ว่านั้นมากยิ่งขึ้น ข้อแตกต่างสำคัญอย่างหนึ่งระหว่างภาพที่ดูธรรมดากับภาพที่ดูสวยงามน่าสนใจ ก็คือสิ่งที่เรียกว่า Composition หรือองค์ประกอบภาพ สิ่งนี้ถือเป็นหัวใจหลักที่จะทำให้ภาพถ่ายแต่ละภาพถูกตัดสินว่าเป็นอย่างไรจากความรู้สึกของผู้ดูภาพ แม้ว่าการถ่ายภาพจะเป็นงานศิลปะที่จินตนาการถือเป็นเรื่องสำคัญ แต่หลักการหรือกฎพื้นฐานก็เป็นสิ่งที่จำเป็นจะต้องเรียนรู้ก่อนที่จะใช้จินตนาการได้อย่างอิสระเต็มที่ วาทกรรมสวยหรูดูดีมีระดับ ประเภท "คิดนอกกรอบ" "กฎมีไว้แหก" นั้นไม่ใช่สิ่งที่ผิด แต่ก็ต้องใช้หรือยึดถืออย่างมีหลักการด้วยจึงจะเกิดประโยชน์สูงสุด ก่อนจะคิดนอกกรอบก็ต้องรู้ก่อนว่า "กรอบ" อยู่ตรงไหน ก่อนจะแหกกฎก็ต้องศึกษาให้ถ่องแท้ก่อนว่า "กฎ" คืออะไร จะได้แหกออกไปได้อย่างสร้างสรรค์ คนที่คิดนอกกรอบเก่งๆ หรือแหกกฎจนได้ดิบได้ดี มักจะเป็นคนที่ศึกษากรอบและกฎมาอย่างทะลุปรุโปร่งก่อนแล้วเป็นส่วนใหญ่ การถ่ายภาพก็เช่นเดียวกัน นักถ่ายภาพผู้สร้างผลงานที่น่าสนใจหรือเป็นจดจำว่าไม่เหมือนใคร ไม่ซ้ำใคร ก็มักจะเป็นนักถ่ายภาพที่เริ่มต้นจากการศึกษาทฤษฎีหรือกฎพื้นฐานในศาสตร์ว่าด้วยการถ่ายภาพมาจนเข้าใจกระจ่างแจ้งแล้วจึงเริ่มคิดนอกกรอบ หรือลงมือแหกกฎ ประเภทจับกล้องแล้วใช้จินตนาการอย่างเดียวในการถ่ายภาพ มักจะได้ภาพที่สะเปะสะปะเลื่อนลอย ไม่เป็นที่น่าสนใจและจดจำทั้งในส่วนของผู้ดูภาพทั่วไป และแม้แต่ตัวของเจ้าของผู้ถ่ายภาพเองเสียด้วยซ้ำ
ช่วงที่ผมเริ่มรู้สึกว่าชอบการถ่ายภาพใหม่ๆ ตั้งแต่ยังเป็นวัยรุ่นยังไม่มีกล้องเป็นของตัวเอง ภาพแนวขาวดำ เป็นหนึ่งในรูปแบบภาพถ่ายที่มีความรู้สึกชอบมากเป็นพิเศษ แม้จะไม่มีสีสันอื่นใดอยู่ในภาพ แต่ภาพประเภทนี้ที่ผ่านการถ่ายและจัดการด้วยเทคนิคที่ถูกต้องก็ยังคงให้ความรู้สึกที่มีพลังได้เป็นอย่างดี เมื่อหลายปีที่แล้ว ในยุคที่อินเตอร์เน็ตและ Google ยังไม่ใช่สิ่งสามัญประจำบ้านอย่างปัจจุบันนี้ ช่องทางที่จะมีโอกาสได้ดูภาพถ่ายสวยๆ มีอยู่ไม่กี่วิธี หนึ่งในนั้นคือดูจากนิตยสารเกี่ยวกับการถ่ายภาพ ราวๆ เกือบยี่สิบปีที่แล้ว ผมได้เห็นภาพขาวดำชุดหนึ่งที่ติดตาตรึงใจมาจนถึงทุกวันนี้ เป็นภาพอุทยานแห่งชาติ Yosemite ในสหรัฐอเมริกา ผลงานของบรมครูด้านการถ่ายภาพคนหนึ่งของโลก คือ Ansel Adams ภาพขาวดำชุดนี้ เป็นปฐมบทสำคัญยิ่งที่ทำให้ผมมีความชอบในภาพขาวดำตลอดมา
ตามปกติแล้วในการถ่ายภาพทั่ว ๆ ไปชีวิตประจำวัน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การถ่ายภาพโดยใช้ฟิล์มในยุคก่อนหน้านี้ เรามักจะต้องดูภาพกันตามสัดส่วนเดิม ๆ ที่ถูกกำหนดมาโดยขนาดของฟิล์มและขนาดของกระดาษอัดภาพ การ Crop หรือตัดส่วนภาพภายหลังการถ่าย มักจะทำกันเฉพาะในระดับมืออาชีพเท่านั้นไม่ว่าจะในเชิงศิลปะหรือเชิงพาณิชย์ เนื่องจากมีความยุ่งยากในขั้นตอนการทำอยู่พอสมควร ดังนั้น ส่วนใหญ่แล้วเราจึงได้ดูภาพที่มีสัดส่วนซ้ำ ๆ เดิม ๆ กันอยู่เป็นปกติ
